లలిత శృంగారం

 శ్రీ ఆదిశంకరాచార్య విరచిత శ్రీ మృత్యుంజయ మానసిక పూజా స్తోత్రం

కైలాసే కమనీయరత్నఖచితే కల్పద్రుమూలే స్థితం

కర్పూరస్ఫటికేందుసుందరతనుం కాత్యాయనీసేవితమ్ |

గంగాతుంగతరంగరంజితజటాభారం కృపాసాగరం

కణ్ఠాలంకృతశేషభూషణమముం మృత్యుంజయం భావయే || 1 ||

ఆగత్య మృత్యుంజయ చంద్రమౌళే వ్యాఘ్రాజినాలంకృత శూలపాణే |

స్వభక్తసంరక్షణకామధేనో ప్రసీద విశ్వేశ్వర పార్వతీశ || 2 ||

భాస్వన్మౌక్తికతోరణే మరకతస్తంభాయుధాలంకృతే

సౌధే ధూపసువాసితే మణిమయే మాణిక్యదీపాంచితే |

బ్రహ్మేంద్రామరయోగిపుంగవగణైర్యుక్తే చ కల్పద్రుమైః

శ్రీమృత్యుంజయ సుస్థిరో భవ విభో మాణిక్యసింహాసనే || ౩ ||

మందారమల్లీకరవీరమాధవీపున్నాగనీలోత్పలచమ్పకాన్వితైః |

కర్పూరపాటీరసువాసితైర్జలైరాధత్స్వ మృత్యుంజయ పాద్యముత్తమమ్ || 4 ||

సుగంధపుష్పప్రకరైః సువాసితైర్వియన్నదీశీతలవారిభిః శుభైః |

త్రిలోకనాథార్తిహరార్ఘ్యమాదరాద్గృహాణ మృత్యుంజయ సర్వవందిత || 5 ||

హిమాంబువాసితైస్తోయైః శీతలైరతిపావనైః |

మృత్యుంజయ మహాదేవ శుద్ధాచమనమాచర || 6 ||

గుడదధిసహితం మధుప్రకీర్ణం సుఘృతసమన్వితధేనుదుగ్ధయుక్తమ్ |

శుభకర మధుపర్కమాహర త్వం త్రినయన మృత్యుహర త్రిలోకవంద్య || 7 ||

పంచాస్త్ర శాంత పంచాస్య పంచపాతకసంహర |

పంచామృతస్నానమిదం కురు మృత్యుంజయ ప్రభో || 8 ||

జగత్త్రయీఖ్యాత సమస్తతీర్థసమాహృతైః కల్మషహారిభిశ్చ |

స్నానం సుతోయైః సముదాచర త్వం మృత్యుంజయానంతగుణాభిరామ || 9 ||

ఆనీతేనాతిశుభ్రేణ కౌశేయేనామరద్రుమాత్ |

మార్జయామి జటాభారం శివ మృత్యుంజయ ప్రభో || 10 ||

నానాహేమవిచిత్రాణి చీరచీనాంబరాణి చ |

వివిధాని చ దివ్యాని మృత్యుంజయ సుధారయ || 11 ||

విశుద్ధముక్తాఫలజాలరమ్యం మనోహరం కాంచనహేమసూత్రమ్ |

యజ్ఞోపవీతం పరమం పవిత్రమాధత్స్వ మృత్యుంజయ భక్తిగమ్య || 12 ||

శ్రీగంధం ఘనసారకుంకుమయుతం కస్తూరికాపూరితం

కాలేయేన హిమాంబునా విరచితం మందారసంవాసితమ్ |

దివ్యం దేవమనోహరం మణిమయే పాత్రే సమారోపితం

సర్వాంగేషు విలేపయామి సతతం మృత్యుంజయ శ్రీవిభో || 13 ||

అక్షతైర్ధవలైర్దివ్యైః సమ్యక్తిలసమన్వితైః |

మృత్యుంజయ మహాదేవ పూజయామి వృషధ్వజ || 14 ||

చమ్పకపంకజకురవకకుందైః కరవీరమల్లికాకుసుమైః |

విస్తారయ నిజమకుటం మృత్యుంజయ పుండరీకనయనాప్త || 15 ||

మాణిక్యపాదుకాద్వంద్వే మౌనిహృత్పద్మమందిరే |

పాదౌ సత్పద్మసదృశౌ మృత్యుంజయ నివేశయ || 16 ||

మాణిక్యకేయూరకిరీటహారైః కాంచీమణిస్థాపితకుండలైశ్చ |

మంజీరముఖ్యాభరణైర్మనోజ్ఞైరంగాని మృత్యుంజయ భూషయామి || 17 ||

గజవదనస్కందధృతేనాతిస్వచ్ఛేన చామరయుగేన |

గలదలకాననపద్మం మృత్యుంజయ భావయామి హృత్పద్మే || 18 ||

ముక్తాతపత్రం శశికోటిశుభ్రం శుభప్రదం కాంచనదండయుక్తమ్ |

మాణిక్యసంస్థాపితహేమకుంభం సురేశ మృత్యుంజయ తేఽర్పయామి || 19 ||

మణిముకురే నిష్పటలే త్రిజగద్గాఢాంధకారసప్తాశ్వే |

కందర్పకోటిసదృశం మృత్యుంజయ పశ్య వదనమాత్మీయమ్ || 20 ||

కర్పూరచూర్ణం కపిలాజ్యపూతం దాస్యామి కాలేయసమాన్వితైశ్చ |

సముద్భవం పావనగంధధూపితం మృత్యుంజయాంగం పరికల్పయామి || 21 ||

వర్తిత్రయోపేతమఖండదీప్త్యా తమోహరం బాహ్యమథాంతరం చ |

సాజ్యం సమస్తామరవర్గహృద్యం సురేశ మృత్యుంజయ వంశదీపమ్ || 22 ||

రాజాన్నం మధురాన్వితం చ మృదులం మాణిక్యపాత్రే స్థితం

హింగూజీరకసన్మరీచిమిలితైః శాకైరనేకైః శుభైః |

శాకం సమ్యగపూపసూపసహితం సద్యోఘృతేనాప్లుతం

శ్రీమృత్యుంజయ పార్వతీప్రియ విభో సాపోశనం భుజ్యతామ్ || 23 ||

కూష్మాండవార్తాకపటోలికానాం ఫలాని రమ్యాణి చ కారవల్ల్యా |

సుపాకయుక్తాని ససౌరభాణి శ్రీకంఠ మృత్యుంజయ భక్షయేశ || 24 ||

శీతలం మధురం స్వచ్ఛం పావనం వాసితం లఘు |

మధ్యే స్వీకురు పానీయం శివ మృత్యుంజయ ప్రభో || 25 ||

శర్కరామిలితం స్నిగ్ధం దుగ్ధాన్నం గోఘృతాన్వితమ్ |

కదలీఫలసంమిశ్రం భుజ్యతాం మృత్యుసంహర || 26 ||

కేవలమతిమాధుర్యం దుగ్ధైః స్నిగ్ధైశ్చ శర్కరామిలితైః |

ఏలామరీచమిలితం మృత్యుంజయ దేవ భుంక్ష్వ పరమాన్నమ్ || 27 ||

రంభాచూతకపిత్థకణ్ఠకఫలైర్ద్రాక్షారసాస్వాదుమ-

త్ఖర్జూరైర్మధురేక్షుఖండశకలైః సన్నారికేలాంబుభిః |

కర్పూరేణ సువాసితైర్గుడజలైర్మాధుర్యయుక్తైర్విభో

శ్రీమృత్యుంజయ పూరయ త్రిభువనాధారం విశాలోదరమ్ || 28 ||

మనోజ్ఞరంభావనఖండఖండితాన్రుచిప్రదాన్సర్షపజీరకాంశ్చ |

ససౌరభాన్సైంధవసేవితాంశ్చ గృహాణ మృత్యుంజయ లోకవంద్య || 29 ||

హింగూజీరకసహితం విమలామలకం కపిత్థమతిమధురమ్ |

బిసఖండాం‍ల్లవణయుతాన్మృత్యుంజయ తేఽర్పయామి జగదీశ || ౩౦ ||

ఏలాశుంఠీసహీతం దధ్యన్నం చారుహేమపాత్రస్థమ్ |

అమృతప్రతినిధిమాఢ్యం మృత్యుంజయ భుజ్యతాం త్రిలోకేశ || ౩1||

జంబీరనీరాంచితశృంగబేరం మనోహరానమ్లశలాటుఖండాన్ |

మృదూపదంశాన్సహసోపభుంక్ష్వ మృత్యుంజయ శ్రీకరుణాసముద్ర || ౩2 ||

నాగరరామఠయుక్తం సులలితజంబీరనీరసంపూర్ణమ్ |

మథితం సైంధవసహితం పిబ హర మృత్యుంజయ క్రతుధ్వంసిన్ || ౩౩ ||

మందారహేమాంబుజగంధయుక్తైర్మందాకినీనిర్మలపుణ్యతోయైః |

గృహాణ మృత్యుంజయ పూర్ణకామ శ్రీమత్పరాపోశనమభ్రకేశ|| ౩4 ||

గగనధునీవిమలజలైర్మృత్యుంజయ పద్మరాగపాత్రగతైః |

 మృగమదచందనపూర్ణం ప్రక్షాలయ చారు హస్తపదయుగ్మం || 35||

 పుంనాగమల్లికాకుందవాసితైర్జాహ్నవీజలైః | 

మృత్యుంజయ మహాదేవ పునరాచమనం కురు ||36||

 మౌక్తికచూర్ణసమేతైర్మృగమదఘనసారవాసితైః పూగైః |

పర్ణైః స్వర్ణసమా నైర్మృత్యుంజయ తేఽర్పయామి తాంబూలం || 37 ||

 నీరాజనం నిర్మలదీప్తిమద్భి- ర్దీపాంకురైరుజ్జ్వలముచ్ఛ్రితైశ్చ | 

ఘంటానినాదేన సమర్పయామి మృత్యుంజయాయ త్రిపురాంతకాయ ||38||

 విరించిముఖ్యామరబృందవందితే సరోజమత్స్యాంకితచక్రచిహ్నితే |

దదామి మృత్యుంజయ పాదపంకజే ఫణీంద్రభూషే పునరర్ఘ్యమీశ్వర ||39||

 పుంనాగనీలోత్పలకుందజాజీ- మందారమల్లీకరవీరపంకజైః | 

పుష్పాంజలిం బిల్వదలైస్తులస్యా మృత్యుంజయాంఘ్రౌ వినివేశయామి || 40||

 పదే పదే సర్వతమోనికృంతనం పదే పదే సర్వశుభప్రదాయకం | 

ప్రదక్షిణం భక్తియుతేన చేతసా కరోమి మృత్యుంజయ రక్ష రక్ష మాం || 41||

నమో గౌరీశాయ స్ఫటికధవలాంగాయ చ నమో నమో లోకేశాయ స్తుతవిబుధలోకాయ చ నమః | నమః శ్రీకంఠాయ క్షపితపురదైత్యాయ చ నమో నమః ఫాలాక్షాయ స్మరమదవినాశాయ చ నమః || 42 ||

సంసారే జనితాపరోగసహితే తాపత్రయాక్రందితే నిత్యం పుత్రకలత్రవిత్తవిలసత్పాశైర్నిబద్ధం దృఢం | గర్వాంధం బహుపాపవర్గసహితం కారుణ్యదృష్ట్యా విభో శ్రీమృత్యుంజయ పార్వతీప్రియ సదా మాం పాహి సర్వేశ్వర ||43||

సౌధే రత్నమయే నవోత్పలదలాకీర్ణే చ తల్పాంతరే కౌశేయేన మనోహరేణ ధవలేనాచ్ఛాదితే సర్వశః | కర్పూరాంచితదీపదీప్తిమిలితే రమ్యోపధానద్వయే పార్వత్యాః కరపద్మలాలితపదం మృత్యుంజయం భావయే || 44||

 చతుశ్చత్వారింశద్విలసదుపచారైరభిమతై- ర్మనః పద్మే భక్త్యా బహిరపి చ పూజాం శుభకరీం | కరోతి ప్రత్యూషే నిశి దివసమధ్యేఽపి చ పుమా- న్ప్రయాతి శ్రీమృత్యుంజయపదమనేకాద్భుతపదం ||45||

 ప్రాతర్లింగముమాపతేరహరహః సందర్శనాత్స్వర్గదం మధ్యాహ్నే హయమేధతుల్యఫలదం సాయంతనే మోక్షదం | భానోరస్తమయే ప్రదోషసమయే పంచాక్షరారాధనం తత్కాలత్రయతుల్యమిష్టఫలదం సద్యోఽనవద్యం దృఢం || 46 ||

ఇతి శ్రీమచ్ఛంకర భగవతః కృతౌ మృత్యుంజయ మానసికపూజాస్తోత్రం.

తెలిసో తెలియకో మనమంతా పరిపూర్ణత్వం కోసమే ప్రయత్నం చేస్తున్నాం.

అనుభవించే ఆనందంలో లౌకికత ఎంత లోపిస్తే, మనం అంత ఆధ్యాత్మ పరులం. ప్రాపంచిక సుఖాల కోసం ప్రాకులాడటం మానేద్దాం.

****

*****

 : శ్రీ గురు పాదుకా పంచకం

1)ఓం నమో గురుభ్యో గురుపాదుకాభ్యో నమః పరేభ్యః పరపాదుకాభ్యః ! ఆచార్య-సిద్ధేశ్వర-పాదుకాభ్యో నమో నమః శ్రీగురుపాదుకాభ్యః !!

2)ఐంకార-హ్రీంకార- రహస్యయుక్త - శ్రీంకార-గూఢార్థ- మహావిభూత్యా ! ఓంకార-మర్మ-ప్రతిపాదినీభ్యాం నమో నమః శ్రీగురుపాదుకాభ్యాం !!

3)హోత్రాగ్ని-హోత్రాగ్ని-హవిష్య-హోతృ హోమాది- సర్వాకృతి-భాసమానం ! యద్బ్రహ్మ తద్బోధ వితారిణీభ్యాం నమో నమః శ్రీగురుపాదుకాభ్యాం !! 

4)కామాది సర్ప వ్రజ గారుడాభ్యాం వివేక                 వైరాగ్య నిధిప్రదాభ్యాం ! బోధప్రదాభ్యాం ద్రుతమోక్షదాభ్యాం నమో నమః శ్రీగురుపాదుకాభ్యాం !!

5)అనంత-సంసార-సముద్రతార- నౌకాయితాభ్యాం స్థిరభక్తిదాభ్యాం ! జాడ్యాబ్ధి-సంశోషణ-   వాడవాభ్యాం నమో నమః శ్రీగురుపాదుకాభ్యాం !!

ఇతి శ్రీగురు పాదుకా పంచకం సంపూర్ణం.

నీ శక్తి మేరకు ఎందుకు చేయకూడదు? ధనాభావం వల్ల నీవు ఇతరులకు ఏమీ ఇవ్వలేకపోయినా కొన్ని మంచి మాటలు గాని, కొన్ని హితోపదేశాలుగాని వాళ్ళ చెవిన ఎందుకు వేయకూడదు. అలా చేయలేవా? దానికి కూడా డబ్బు అవసరమా?

వేదాంతంలోని భగవంతుడు ఒక వ్యక్తి కాదు. ఒక అవ్యక్త తత్వం; మీరు,నేను, పిల్లి, ఎలుక ఇలాంటి అన్ని రూపాలు ఆయన అభివ్యక్తీకరణలే. ఆయన స్వర్గం అంతటా వ్యాపించి ఉంది.

*****

 శ్రీ ఆదిశంకరాచార్య విరచిత శ్రీ మృత్యుంజయ మానసిక పూజా స్తోత్రం

కైలాసే కమనీయరత్నఖచితే కల్పద్రుమూలే స్థితం

కర్పూరస్ఫటికేందుసుందరతనుం కాత్యాయనీసేవితమ్ |

గంగాతుంగతరంగరంజితజటాభారం కృపాసాగరం

కణ్ఠాలంకృతశేషభూషణమముం మృత్యుంజయం భావయే || 1 ||

ఆగత్య మృత్యుంజయ చంద్రమౌళే వ్యాఘ్రాజినాలంకృత శూలపాణే |

స్వభక్తసంరక్షణకామధేనో ప్రసీద విశ్వేశ్వర పార్వతీశ || 2 ||

భాస్వన్మౌక్తికతోరణే మరకతస్తంభాయుధాలంకృతే

సౌధే ధూపసువాసితే మణిమయే మాణిక్యదీపాంచితే |

బ్రహ్మేంద్రామరయోగిపుంగవగణైర్యుక్తే చ కల్పద్రుమైః

శ్రీమృత్యుంజయ సుస్థిరో భవ విభో మాణిక్యసింహాసనే || ౩ ||

మందారమల్లీకరవీరమాధవీపున్నాగనీలోత్పలచమ్పకాన్వితైః |

కర్పూరపాటీరసువాసితైర్జలైరాధత్స్వ మృత్యుంజయ పాద్యముత్తమమ్ || 4 ||

సుగంధపుష్పప్రకరైః సువాసితైర్వియన్నదీశీతలవారిభిః శుభైః |

త్రిలోకనాథార్తిహరార్ఘ్యమాదరాద్గృహాణ మృత్యుంజయ సర్వవందిత || 5 ||

హిమాంబువాసితైస్తోయైః శీతలైరతిపావనైః |

మృత్యుంజయ మహాదేవ శుద్ధాచమనమాచర || 6 ||

గుడదధిసహితం మధుప్రకీర్ణం సుఘృతసమన్వితధేనుదుగ్ధయుక్తమ్ |

శుభకర మధుపర్కమాహర త్వం త్రినయన మృత్యుహర త్రిలోకవంద్య || 7 ||

పంచాస్త్ర శాంత పంచాస్య పంచపాతకసంహర |

పంచామృతస్నానమిదం కురు మృత్యుంజయ ప్రభో || 8 ||

జగత్త్రయీఖ్యాత సమస్తతీర్థసమాహృతైః కల్మషహారిభిశ్చ |

స్నానం సుతోయైః సముదాచర త్వం మృత్యుంజయానంతగుణాభిరామ || 9 ||

ఆనీతేనాతిశుభ్రేణ కౌశేయేనామరద్రుమాత్ |

మార్జయామి జటాభారం శివ మృత్యుంజయ ప్రభో || 10 ||

నానాహేమవిచిత్రాణి చీరచీనాంబరాణి చ |

వివిధాని చ దివ్యాని మృత్యుంజయ సుధారయ || 11 ||

విశుద్ధముక్తాఫలజాలరమ్యం మనోహరం కాంచనహేమసూత్రమ్ |

యజ్ఞోపవీతం పరమం పవిత్రమాధత్స్వ మృత్యుంజయ భక్తిగమ్య || 12 ||

శ్రీగంధం ఘనసారకుంకుమయుతం కస్తూరికాపూరితం

కాలేయేన హిమాంబునా విరచితం మందారసంవాసితమ్ |

దివ్యం దేవమనోహరం మణిమయే పాత్రే సమారోపితం

సర్వాంగేషు విలేపయామి సతతం మృత్యుంజయ శ్రీవిభో || 13 ||

అక్షతైర్ధవలైర్దివ్యైః సమ్యక్తిలసమన్వితైః |

మృత్యుంజయ మహాదేవ పూజయామి వృషధ్వజ || 14 ||

చమ్పకపంకజకురవకకుందైః కరవీరమల్లికాకుసుమైః |

విస్తారయ నిజమకుటం మృత్యుంజయ పుండరీకనయనాప్త || 15 ||

మాణిక్యపాదుకాద్వంద్వే మౌనిహృత్పద్మమందిరే |

పాదౌ సత్పద్మసదృశౌ మృత్యుంజయ నివేశయ || 16 ||

మాణిక్యకేయూరకిరీటహారైః కాంచీమణిస్థాపితకుండలైశ్చ |

మంజీరముఖ్యాభరణైర్మనోజ్ఞైరంగాని మృత్యుంజయ భూషయామి || 17 ||

గజవదనస్కందధృతేనాతిస్వచ్ఛేన చామరయుగేన |

గలదలకాననపద్మం మృత్యుంజయ భావయామి హృత్పద్మే || 18 ||

ముక్తాతపత్రం శశికోటిశుభ్రం శుభప్రదం కాంచనదండయుక్తమ్ |

మాణిక్యసంస్థాపితహేమకుంభం సురేశ మృత్యుంజయ తేఽర్పయామి || 19 ||

మణిముకురే నిష్పటలే త్రిజగద్గాఢాంధకారసప్తాశ్వే |

కందర్పకోటిసదృశం మృత్యుంజయ పశ్య వదనమాత్మీయమ్ || 20 ||

కర్పూరచూర్ణం కపిలాజ్యపూతం దాస్యామి కాలేయసమాన్వితైశ్చ |

సముద్భవం పావనగంధధూపితం మృత్యుంజయాంగం పరికల్పయామి || 21 ||

వర్తిత్రయోపేతమఖండదీప్త్యా తమోహరం బాహ్యమథాంతరం చ |

సాజ్యం సమస్తామరవర్గహృద్యం సురేశ మృత్యుంజయ వంశదీపమ్ || 22 ||

రాజాన్నం మధురాన్వితం చ మృదులం మాణిక్యపాత్రే స్థితం

హింగూజీరకసన్మరీచిమిలితైః శాకైరనేకైః శుభైః |

శాకం సమ్యగపూపసూపసహితం సద్యోఘృతేనాప్లుతం

శ్రీమృత్యుంజయ పార్వతీప్రియ విభో సాపోశనం భుజ్యతామ్ || 23 ||

కూష్మాండవార్తాకపటోలికానాం ఫలాని రమ్యాణి చ కారవల్ల్యా |

సుపాకయుక్తాని ససౌరభాణి శ్రీకంఠ మృత్యుంజయ భక్షయేశ || 24 ||

శీతలం మధురం స్వచ్ఛం పావనం వాసితం లఘు |

మధ్యే స్వీకురు పానీయం శివ మృత్యుంజయ ప్రభో || 25 ||

శర్కరామిలితం స్నిగ్ధం దుగ్ధాన్నం గోఘృతాన్వితమ్ |

కదలీఫలసంమిశ్రం భుజ్యతాం మృత్యుసంహర || 26 ||

కేవలమతిమాధుర్యం దుగ్ధైః స్నిగ్ధైశ్చ శర్కరామిలితైః |

ఏలామరీచమిలితం మృత్యుంజయ దేవ భుంక్ష్వ పరమాన్నమ్ || 27 ||

రంభాచూతకపిత్థకణ్ఠకఫలైర్ద్రాక్షారసాస్వాదుమ-

త్ఖర్జూరైర్మధురేక్షుఖండశకలైః సన్నారికేలాంబుభిః |

కర్పూరేణ సువాసితైర్గుడజలైర్మాధుర్యయుక్తైర్విభో

శ్రీమృత్యుంజయ పూరయ త్రిభువనాధారం విశాలోదరమ్ || 28 ||

మనోజ్ఞరంభావనఖండఖండితాన్రుచిప్రదాన్సర్షపజీరకాంశ్చ |

ససౌరభాన్సైంధవసేవితాంశ్చ గృహాణ మృత్యుంజయ లోకవంద్య || 29 ||

హింగూజీరకసహితం విమలామలకం కపిత్థమతిమధురమ్ |

బిసఖండాం‍ల్లవణయుతాన్మృత్యుంజయ తేఽర్పయామి జగదీశ || ౩౦ ||

ఏలాశుంఠీసహీతం దధ్యన్నం చారుహేమపాత్రస్థమ్ |

అమృతప్రతినిధిమాఢ్యం మృత్యుంజయ భుజ్యతాం త్రిలోకేశ || ౩1||

జంబీరనీరాంచితశృంగబేరం మనోహరానమ్లశలాటుఖండాన్ |

మృదూపదంశాన్సహసోపభుంక్ష్వ…

****

*శ్రీ శంకరాచార్య కృతం  భజగోవిందం/మోహముద్గరస్తోత్రం *

1) భజగోవిన్దం భజగోవిన్దం గోవిన్దంభజ మూఢమతే |

సంప్రాప్తే సన్నిహితే కాలే నహి నహి రక్షతి డుకృఞ్కరణే ||

గోవిందుని సేవించుము, గోవిందుని సేవించుము, ఓమూఢ మానవుడా! గోవిందుని సేవించుము. మరణము సమీపించునప్పుడు " డు కృఞ కరణే" అను వ్యాకరణ సూత్రము నిన్ను రక్షించదు(గోవిందుని స్మరణతప్ప వేరేవీ రక్షించలేవని భావము).

2) మూఢ జహీహి ధనాగమతృష్ణాం కురు సద్బుద్ధిం మనసి వితృష్ణామ్|

యల్లభసే నిజకర్మోపాత్తం విత్తం తేన వినోదయ చిత్తమ్ ||

ఓ మూర్ఖుడా! ధనసంపాదనపై ఆశవదులుము. వైరాగ్యభావనను మనసులో నింపుకొనుము. స్వశక్తిచే సంపాదించిన ధనముతో ఆనందించుము.

3) నారీస్తనభర నాభీదేశం దృష్ట్వా మా గా మోహావేశమ్|

ఏతన్మాంసవసాదివికారం మనసి విచింతయ వారం వారమ్ ||

యువతుల స్తనములను,నాభిని చూచి మోహావేశం పొందకుము.అవన్నీ మాంసపుముద్దలే అని మరల మరల మనసులో తలచుము.

4) నలినీదలగత జలమతితరలం తద్వజ్జీవితమతిశయచపలమ్|

విద్ధి వ్యాధ్యభి మానగ్రస్తం లోకం శోకహతం చ సమస్తమ్ ||

తామరాకుపై నీటిబొట్టువలే జీవితము మిక్కిలి చంచలమైనది.లోకమంతా వ్యాధులతో దురభిమానముతో నిండి శోకించుచున్నదని తెలుసుకొనుము.

5) యావద్విత్తోపార్జన సక్తస్తావన్నిజ పరివారో రక్తః|

పశ్చాజ్జీవతి జర్జర దేహే వార్తాం కోఽపి న పృచ్ఛతి గేహే ||

ధనము సంపాదించునంతవరకే తన వారు ప్రేమ చూపుదురు.శరీరం కృశించినప్పుడు ఇంటిలో ఎవడూ నీ విషయమడుగడు.

6) యావత్పవనో నివసతి దేహే తావత్పృచ్ఛతి కుశలం గేహే|

గతవతి వాయౌ దేహాపాయే భార్యా బిభ్యతి తస్మింకాయే ||

శరీరంలో ప్రాణము లున్నంతవరకే కుశలము నడుగుదురు. ప్రాణములు పోయిన పిదప ఆ శవమును చూచి భార్య కూడా భయపడును.

7) బాలస్తావత్క్రీడాసక్తః తరుణస్తా వత్తరుణీసక్తః|

వృద్ధస్తావచ్చింతాసక్తః పరే బ్రహ్మణి కోఽపి న సక్తః ||

బాలుడు ఆటలపై మనస్సు పెట్టును. యువకుడు యువతిపై మనస్సు పెట్టును. ముసలివాడు చింతపై మనస్సు పెట్టును. పరబ్రహ్మపై ఎవడూ మనస్సు పెట్టడు.

8) కా తే కాంతా కస్తే పుత్రః సంసారోఽయమతీవ విచిత్రః|

కస్య త్వం కః కుత ఆయాతః తత్త్వం చింతయ తదిహ భ్రాతః ||

నీ భార్య ఎవరు? నీ పుత్రుడు ఎవరు? ఈ సంసారము చాలా విచిత్రమైనది. నీవెవడివాడవు? ఎవడవు? ఎక్కడినుండి వచ్చావు? ఓ సోదరుడా! తత్త్వమునాలోచింపుము.

9) సత్సంగత్వే నిస్సంగత్వం నిస్సంగత్వే నిర్మోహత్వమ్|

నిర్మోహత్వే నిశ్చలతత్త్వం నిశ్చలతత్త్వే జీవన్ముక్తిః ||

సత్పురుషసాంగత్యము వలన భవబంధములూ తొలగును.బంధములు తొలగినచో మోహము నశించును. మోహము నశించగా స్థిరమైన జ్ఞానమేర్పడును.స్థిరజ్ఞానమేర్పడగా జీవన్ముక్తి కలుగును.

10) వయసిగతే కః కామవికారః శుష్కే నీరే కః కాసారః|

క్షీణేవిత్తే కః పరివారః జ్ఞాతే తత్త్వే కః సంసారః ||

వయస్సు మళ్ళినచో కామవికారమెక్కడ? నీరెండిపోగా చెరువెక్కడ? సంపదక్షీణించినచో బంధువులెక్కడ? తత్త్వజ్ఞానమేర్పడగా సంసారమెక్కడ?

11) మా కురు ధన జన యౌవన గర్వం హరతి నిమేషాత్కాలః సర్వమ్|

మాయామయమిదమఖిలం బుధ్వా బ్రహ్మపదం త్వం ప్రవిశ విదిత్వా ||

ధనము - జనము - యౌవనము చూచి గర్వపడకుము.వీటన్నిటినీ కాలము ఒక్కక్షణములో హరించును. మాయామయమయిన ఈ ప్రపంచమును విడిచి జ్ఞానివై బ్రహ్మపదము పొందుము.

12) దినయామిన్యౌ సాయం ప్రాతః శిశిరవసంతౌ పునరాయాతః|

కాలః క్రీడతి గచ్ఛత్యాయుః తదపి న ముంచత్యాశా వాయుః ||

పగలు - రాత్రి , సాయంకాలము - ప్రాతఃకాలము , శిశిర ఋతువు - వసంత ఋతువు ఇవన్నీ మళ్ళీ మళ్ళీ వచ్చును.కాలము ఆటలాడుచున్నది.ఆయుష్షు క్షీణించుచున్నది అయినా ఆశ విడవకున్నది.

13) కా తే కాంతా ధన గతచింతా వాతుల కిం తవ నాస్తి నియంతా|

త్రిజగతి సజ్జనసం గతిరైకా భవతి భవార్ణవతరణే నౌకా ||

ఓ మూర్ఖుడా! నీకు కాంత - ధనములపై చింత ఎందుకు? నిన్ను శాసించు వాడెవడూ లేడా ఏమి? మూడు లోకములలోనూ, సత్పురుషసాంగత్యమొక్కటే సంసార సముద్రము దాటించు నౌక.

14) జటిలో ముండీ లుంఛితకేశః కాషాయాంబరబహుకృతవేషః|

పశ్యన్నపి చ న పశ్యతి మూఢః ఉదరనిమిత్తం బహుకృతవేషః ||

జడలు ధరించినవాడై - గుండు కొట్టించుకున్నవాడై - జుట్టు కత్తిరించుకున్నవాడై - కాషాయవస్త్రములు ధరించినవాడై పొట్టనింపుకొనుటకు వివిధ వేషములు ధరించు మూర్ఖుడు చూస్తూ కూడ చూడనట్లుండును.

15) అంగం గలితం పలితం ముండం దశనవిహీనం జాతం తుండమ్|

వృద్ధో యాతి గృహీత్వా దండం తదపి న ముంచత్యాశాపిండమ్ ||

శరీరం క్షీణించినది , తలనెరసినది , దంతములు ఊడినవి, ముసలివాడై కర్రపట్టుకు నడుచుచున్నాడు.అయినా ఆశ వదులుటలేదు.

16) అగ్రే వహ్నిః పృష్ఠేభానుః రాత్రౌ చుబుకసమర్పితజానుః|

కరతలభిక్షస్తరుతలవాసః తదపి న ముంచత్యాశాపాశః ||

ముందు అగ్నిని వెనుక సూర్యుని ఉంచుకొని చలికాచుకొనుచూ, రాత్రులలో మోకాలుపై గడ్డమునుంచి , చేతులతో భిక్ష స్వీకరించుచూ , చెట్టుకింద నివసించువానిని కూడా ఆశాపాశం వదులుటలేదు.

17) కురుతే గంగాసాగరగమనం వ్రతపరిపాలనమథవా దానమ్|

జ్ఞానవిహినః సర్వమతేన ముక్తిం న భజతి జన్మశతేన ||

గంగా - సముద్ర సంగమములలో స్నానంచేసినా , వ్రతములను ఆచరించినా , దానం చేసినాకూడా తత్త్వజ్ఞానం లేనివాడు వంద జన్మలైనా ముక్తి పొందడు.

18) సుర మందిర తరు మూల నివాసః శయ్యా భూతల మజినం వాసః|

సర్వ పరిగ్రహ భోగ త్యాగః కస్య సుఖం న కరోతి విరాగః ||

గుడిలో చెట్టుకింద నివాసము , నేలపై నిద్ర, తోలును వస్త్రంగా ధరించుట, దేనినీ స్వీకరించకపోవుట, భోగముననుభవించకపోవుట అను వైరాగ్యము ఎవడికి సుఖమివ్వదు?

19) యోగరతో వాభోగరతోవా సంగరతో వా సంగవీహినః|

యస్య బ్రహ్మణి రమతే చిత్తం నందతి నందతి నందత్యేవ ||

యోగమును ఆచరించువాడుకానీ - సుఖములననుభవించువాడుకానీ, బంధములు పెంచుకొనువాడుకానీ - తెంచుకొనువాడుకానీ, ఎవడిమనస్సు పరబ్రహ్మయందు లగ్నమగునో వాడు ఆనందించుచునే ఉండును.

20) భగవద్ గీతా కించిదధీతా గంగా జలలవ కణికాపీతా|

సకృదపి యేన మురారి సమర్చా క్రియతే తస్య యమేన న చర్చా ||

కొంచమైనా భగవద్గీత చదివి, ఒక కణమైనా గంగాజలం త్రాగి, ఒక్కసారైనా విష్ణువును పూజించినవానిని యముడేమి చేయగలడు?

21) పునరపి జననం పునరపి మరణం పునరపి జననీ జఠరే శయనమ్|

ఇహ సంసారే బహుదుస్తారే కృపయాఽపారే పాహి మురారే ||

మరల పుట్టుక మరల మరణము మరల తల్లిగర్భంలో నివాసము అను దాటలేని అపారమైన సముద్రం నుండి ఓ కృష్ణా! దయతో రక్షించుము.

22) రథ్యా చర్పట విరచిత కంథః పుణ్యాపుణ్య వివర్జిత పంథః|

యోగీ యోగనియోజిత చిత్తో రమతే బాలోన్మత్తవదేవ ||

కూడలిలో దొరికిన పీలిగుడ్డలను కట్టుకుని, పాపపుణ్యములంటని కర్మలనాచరించుచూ, యోగముచే చిత్తవృత్తులను నిరోధించు యోగి బాలునివలే ఉన్మత్తునివలే ఆనందించుచుండును.

23) కస్త్వం కోఽహం కుత ఆయాతః కా మే జననీ కో మే తాతః|

ఇతి పరిభావయ సర్వమసారమ్ విశ్వం త్యక్త్వా స్వప్న విచారమ్ ||

నీవెవరు?నేనెవరు? ఎక్కడినుండి వచ్చావు? నాతల్లి ఎవరు? నాతండ్రి ఎవరు? స్వప్నమువలే కనబడు ఈ ప్రపంచమును విడిచి అంతా నిస్సారమే అని భావించుము.

24) త్వయి మయి చాన్యత్రైకో విష్ణుః వ్యర్థం కుప్యసి మయ్యసహిష్ణుః|

సర్వస్మిన్నపి పశ్యాత్మానం సర్వత్రోత్సృజ భేదజ్ఞానమ్ ||

నీలో, నాలో, వేరేచోట ఉన్న పరమాత్మ ఒక్కడే.అసహనంతో నాపై వ్యర్థంగా కోపించుచున్నావు.అంతటా పరమాత్మనే చూడుము.విభేదమును విడువుము.

25) శత్రౌ మిత్రే పుత్రే బంధౌ మా కురు యత్నం విగ్రహసంధౌ|

భవ సమచిత్తః సర్వత్ర త్వం వాంఛస్యచిరాద్యది విష్ణుత్వమ్ ||

శీఘ్రంగా పరమాత్మను పొందదలచినచో శత్రు - మిత్ర - పుత్ర - బంధువులపట్ల విరోధ - స్నేహములకై ప్రయత్నించక సర్వసమానభావనను పొందుము.

26) కామం క్రోధం లోభం మోహం త్యక్త్వాఽత్మానం పశ్యతి కోఽహమ్|

ఆత్మజ్ఞాన విహీనా మూఢాః తే పచ్యంతే నరకనిగూఢాః ||

కామ - క్రోధ - లోభ - మోహములను వదలి నిన్ను నువ్వు తెలుసుకో. ఆత్మజ్ఞానం లేని మూఢులు నరకంలో పడి పీడింప బడెదరు.

27) గేయం గీతా నామ సహస్రం ధ్యేయం శ్రీపతి రూపమజస్రమ్|

నేయం సజ్జన సంగే చిత్తం దేయం దీనజనాయ చ విత్తమ్ ||

భగవద్గీత - విష్ణుసహస్రనామములను గానం చేయుము.ఎల్లప్పుడు విష్ణువుని ధ్యానించుము.మనస్సును సత్పురుష సాంగత్యమునందుంచుము.దీనజనులకు దానం చేయుము.

28) సుఖతః క్రియతే రామాభోగః పశ్చాద్ధంత శరీరే రోగః|

యద్యపి లోకే మరణం శరణం తదపి న ముంచతి పాపాచరణమ్ ||

స్త్రీతో సుఖించవచ్చును. కానీ తరువాత రోగం వచ్చును.లోకంలో మరణమే శరణమని తెలిసినా మానవుడు పాపం చేయుట మానడు.

29) అర్థమనర్థం భావయ నిత్యం నాస్తితతః సుఖలేశః సత్యమ్|

పుత్రాదపి ధన భాజాం భీతిః సర్వత్రైషా విహితా రీతిః ||

అర్థమే(ధనము) అనర్థమని ఎల్లప్పుడూ భావించుము.నిజంగా డబ్బు వలన సుఖం లేదు.ఇది సత్యము. ధనవంతుడు పుత్రుని నుండి కూడా భయపడును.ఇదే అంతటా ఉన్నరీతి.

30) ప్రాణాయామం ప్రత్యాహారం నిత్యానిత్య వివేకవిచారమ్|

జాప్యసమేత సమాధివిధానం కుర్వవధానం మహదవధానమ్ ||

ప్రాణాయామము - ప్రత్యాహారము - నిత్యానిత్యవస్తువివేకము జపంతో కలిసిన సమాధిస్థితి - ఏకాగ్రత వీటిని శ్రద్ధగా ఆచరించు.

31) గురుచరణాంబుజ నిర్భర భక్తః సంసారాదచిరాద్భవ ముక్తః|

సేంద్రియమానస నియమాదేవం ద్రక్ష్యసి నిజ హృదయస్థం దేవమ్ ||

గురువుగారి పాదపద్మములపై భక్తినుంచి తొందరగా సంసారంనుండి బయటపడుము.ఇంద్రియములను - మనస్సును నియమించినచో నీ హృదయంలో ఉన్న దేవుని చూడగలవు.

॥ ఇతి శ్రీ శంకరాచార్యకృతం మోహముద్గరస్తోత్రం సంపూర్ణమ్ ॥

****

 *శ్రీ ఆది శంకరాచార్య  విరచితం శ్రీ మీనాక్షీస్తోత్రమ్

1) శ్రీవిద్యే శివవామభాగనిలయే శ్రీరాజరాజార్చితే|

శ్రీనాథాదిగురుస్వరూపవిభవే చిన్తామణీపీఠికే |

శ్రీవాణీగిరిజానుతాఙ్ఘ్రికమలే శ్రీశాంభవి శ్రీశివే మధ్యాహ్నే|

 మలయధ్వజాధిపసుతే మాం పాహి మీనామ్బికే ||

శ్రీవిద్యాస్వరూపిణివి, శివుని ఎడమ భాగమునందు నివసించుదానవు, కుబేరునిచే పూజింపబడుదానవు, శ్రీనాథుడు మొదలగు గురువుల(విష్ణు-బ్రహ్మ-మహేశ్వరులు)స్వరూపమైన దానవు, చింతామణీ పీఠమునందుండుదానవు, లక్ష్మీ-సరస్వతీ- పార్వతులచే నమస్కరించబడు పాదపద్మములు కలదానవు, శివుని భార్యవు, మంగళస్వరూపిణివి, మధ్యాహ్నసమయమునందు మలయధ్వజ మహారాజుకు కుమార్తెగా అవతరించినదానవు అగు మీనాక్షీ! నన్ను కాపాడుము.

2) చక్రస్థేఽచపలే చరాచరజగన్నాథే జగత్పూజితే|

ఆర్తాలీవరదే నతాభయకరే వక్షోజభారాన్వితే |

విద్యే వేదకలాప మౌలివిదితే విద్యుల్లతావిగ్రహే|

మాతః పూర్ణసుధారసార్ద్రహృదయే మాం పాహి మీనామ్బికే ||

శ్రీచక్రమునందుండు దానవు, స్థిరమైన దానవు, చరాచర ప్రపంచమును పాలించుదానవు, జగత్తులచే పూజింపబడుదానవు, దీనులకు వరము లిచ్చెడిదానవు, భక్తులకు అభయ మొసంగుదానవు, స్తనభారము కలదానవు, విద్యాస్వరూపిణివి, వేదాంతముచే తెలియబడుదానవు, మెరుపు వంటి శరీరము కలదానవు, తల్లివి, అమృతముతో ఆర్ర్దమైన హృదయము కలదానవు అగు మీనాక్షీ! నన్ను కాపాడుము.

3) కోటీరాఙ్గద రత్నకుణ్డలధరే కోదణ్డ బాణాఞ్చితే|

కోకాకారకుచద్వయోపరిలసత్ప్రాలమ్బహారాఞ్చితే |

శిఞ్జన్నూపురపాదసారసమణీశ్రీపాదుకాలంకృతే|

మద్దారిద్ర్యభుజంగగారుడఖగే మాం పాహి మీనామ్బికే ||

కిరీటము - కంకణములు - రత్నకుండలములు అలంకరించుకున్నదానవు, ధనుస్సు - బాణము పట్టుకున్నదానవు, చక్రవాక పక్షులవంటి రెండు స్తనములపై ప్రకాశముగా వ్రేలాడుచున్న హారములు అలంకరించుకున్నదానవు, ఘల్లుమను గజ్జెలతోనూ, మణులతో శోభిల్లుపాదుకలతోనూ అలంకరించ బడిన పాదములు కలదానవు, నా దారిద్ర్యమను సర్పమును సంహరించు గరుడపక్షివంటిదానవు అగు మీనాక్షీ! నన్ను కాపాడుము.

4) బ్రహ్మేశాచ్యుత గీయమానచరితే ప్రేతాసనాన్తస్థితే|

పాశోదఙ్కుశచాపబాణకలితే బాలేన్దు చూడాఞ్చితే |

బాలే బాలకురఙ్గ లోలనయనే బాలార్క కోట్యుజ్జ్వలే|

ముద్రారాధితదైవతే మునినుతే మాం పాహి మీనామ్బికే ||

బ్రహ్మ - విష్ణు -మహేశ్వరులచే స్తుతింపబడుదానవు, బ్రహ్మ - విష్ణు - రుద్ర - ఈశ్వర - సదాశివులను పంచప్రేతల ఆసనమును అధిష్ఠించినదానవు, పాశము - అంకుశము - ధనుస్సు - బాణము ధరించినదానవు, తలపై బాలచంద్రుని అలంకరించుకున్నదానవు, బాలవు, లేడిపిల్లవంటి చంచలమైన కన్నులు కలదానవు, కోట్లాది బాలసూర్యుల వలే ప్రకాశించుచున్నదానవు, ముద్రలచే ఆరాధించబడు దేవతవు, మునులచే ప్రార్థింపబడుదానవు అగు మీనాక్షీ! నన్ను కాపాడుము.

5) గన్ధర్వామర యక్షపన్నగనుతే గఙ్గాధరాలిఙ్గితే|

గాయత్రీగరుడాసనే కమలజే సుశ్యామలే సుస్థితే |

ఖాతీతే ఖలదారుపావకశిఖే ఖద్యోతకోట్యుజ్జ్వలే|

మన్త్రారాధితదైవతే మునిసుతే మాం పాహీ మీనామ్బికే ||

గంధర్వులు, దేవతలు, యక్షులు మరియూ సర్పములచేత స్తుతించబడుదానవు. శివునిచే ఆలింగనము చేసికొనబడినదానవు. నిన్ను స్తుతించువారను రక్షించుదానవు. గరుడునిపై కూర్చున్నదానవు. కమలమునందు పుట్టినదానవు. నల్లనిదానవు. స్థిరమైనదానవు. ఆకాశమును అతిక్రమించినదానవు. దుష్టులనే కొయ్యలను తగులపెట్టు అగ్నిజ్వాలవు. కోట్లాదుసూర్యులవలె వెలుగొందు దానవు. మంత్రములచే ఆరాధించబడు దేవతవు అగు మీనాక్షీ! నన్ను కాపాడుము.

6) నాదే నారదతుమ్బురాద్యవినుతే నాదాన్త నాదాత్మికే|

నిత్యే నీలలతాత్మికే నిరుపమే నీవారశూకోపమే |

కాన్తే కామకలే కదమ్బనిలయే కామేశ్వరాఙ్కస్థితే|

మద్విద్యే మదభీష్టకల్పలతికే మాం పాహి మీనామ్బికే ||

నాదస్వరూపిణివి, నారదతుంబురాదులచే స్తుతించ బడుదానవు, నాదముచివరనుండు అనునాద స్వరూపిణివి, నిత్యమైనదానవు, నల్లని లతవంటి శరీరముగలదానవు, సాటిలేనిదానవు, ధాన్యపుగింజ యొక్క మొన వలే సూక్ష్మమైనదానవు, మనోహరమైనదానవు, కామకళా స్వరూపిణివి, కదంబ (కడిమి చెట్ల) వనమునందుండుదానవు.  కామేశ్వరుని ఒడిలో కూర్చున్న దానవు. నా జ్ఞానస్వరూపిణివి, నా కోర్కెలుతీర్చు కల్పలతవు అగు మీనాక్షీ! నన్ను కాపాడుము.

7) వీణానాద నిమీలితార్ధనయనే విస్రస్తచూలీభరే|

తామ్బూలారుణపల్లవాధరయుతే తాటఙ్కహారాన్వితే |

శ్యామే చన్ద్ర కలావతంసకలితే కస్తూరికాఫాలికే పూర్ణే|

 పూర్ణకలాభిరామవదనే మాం పాహి మీనామ్బికే ||

వీణానాదము వినుచూ మూసిన అరమోడ్పుకన్నులుకలదానవు. కొంచెముగా జారిన కొప్పు గలదానవు. తాంబూలముచే ఎఱ్ఱనైన చిగురుటాకులవంటి పెదవికలదానవు. తాటంకములూ, హారములూ ధరించినదానవు. నల్లనిదానవు. చంద్రకళను శిరోభూషణంగా ధరించినదానవు. నొసటన కస్తూరీతిలకం ధరించినదానవు. పరిపూర్ణురాలవు. పూర్ణచంద్రునివలె అందమయిన ముఖముకలదానవు అగు మీనాక్షీ! నన్ను కాపాడుము.

8) శబ్దబ్రహ్మమయీ చరాచరమయీ జ్యోతిర్మయీ వాఙ్మయీ|

నిత్యానన్దమయీ నిరఞ్జనమయీ తత్త్వంమయీ చిన్మయీ |

తత్త్వాతీతమయీ పరాత్పరమయీ మాయామయీ శ్రీమయీ|

సర్వైశ్వర్యమయీ సదాశివమయీ మాం పాహి మీనామ్బికే ||

శబ్దబ్రహ్మ స్వరూపిణివి. చరాచర జగత్స్వరూపిణివి. జ్యోతిర్మయివి, వాఙ్గ్మయివి. నిత్యానంద రూపిణివి, నిరంజన స్వరూపిణివి. ’తత్’, ’త్వం’ అను శబ్దములకు అర్థమైనదానవు. జ్ఞానమూర్తివి, తత్త్వములకి అతీతమైనదానవు. శ్రేష్ఠమైనవాటికంటే శ్రేష్ఠమైనదానవు. మాయాస్వరూపిణివి, లక్ష్మీస్వరూపిణివి, సర్వైశ్వర్యములతో పరిపూర్ణురాలవు, సదాశివస్వరూపురాలవూ అగు మీనాక్షీ! నన్ను కాపాడుము.

|| ఇతి శ్రీమచ్ఛంకరభగవతః కృతౌ మీనాక్షీస్తోత్రం సంపూర్ణమ్ ||

పగటి వెలుతురు లాగా నాకు స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. అందరిలోను ఒకే భగవంతుడు ఉన్నాడు. నీలోనూ, నాలోనూ, అందరిలోను ఆ భగవత్ శక్తే నిక్షిప్తంగా ఉంది. ఉన్న తారతమ్యం అంతా ఆ శక్తిని ప్రదర్శింపబడటంలోనే.

మనస్సు ఎంత నిర్మలంగా ఉంటే, దాన్ని నియంత్రించడం అంత సులభం.

****

శ్రీ శంకరాచార్య విరచిత గురు అష్టకం:- 

🚩(గుర్వాష్టకం)🚩

1) శరీరం సురూపం తథా వా కళత్రం! 

యశశ్చారు చిత్రం ధనం మేరుతుల్యం!

మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే!

తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిమ్॥

మంచి దేహధారుడ్యము, అందమైన భార్య, పేరు ప్రతిష్టలు, మేరు సమానమైన ధనం ఉన్నా, గురువు పాదలపై నీ మనస్సు లగ్నం కాకపోతే ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం?

2)కళత్రం ధనం పుత్రపౌత్రాది సర్వం! 

గృహం బాంధవాః సర్వ మేతద్ద్విజాతం!

మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే!

తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిం॥

భార్య, ధనము, పిల్లలు, వారి పిల్లలు, ఇళ్ళు, బంధువులు, గొప్ప వంశంలో జన్మ ఉన్నప్పటికి గురువు పాదలపై నీ మనస్సు లగ్నం కాకపోతే ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం?

3) షడంగాదివేదో ముఖే శాస్త్రవిద్యా! 

కవిత్వాది గద్యం సుపద్యం కరోతి!

మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే!

తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిం॥

ఆరు వేదాంగములు (శిక్ష, చందస్సు, వ్యాకరణం, నిరుక్త, కల్ప, జ్యోతిష్య), నాలుగు వేదాలు, గద్య పద్య రాయగల జ్ఞానం ఉన్నా, గురువు పాదలపై నీ మనస్సు లగ్నం కాకపోతే ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం?

4) విదేశేషు మాన్యః స్వదేశేషు ధన్యః!

సదాచారవృత్తేషు మత్తో న చాన్యః!

మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే!

తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిం॥

విదేశాలలో మంచి పేరు, స్వదేశంలో హోదా పలుకుబడి, అందరూ మెచ్చే గుణము, మంచి జీవితం ఉన్నా, గురువు పాదలపై నీ మనస్సు లగ్నం కాకపోతే ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం?

5) క్షమామండలే భూపభూపాలవృందౌ!

సదా సేవితం యస్య పాదారవిందమ్!

మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే!

తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిం॥

గొప్ప రాజ్యానికి చక్రవర్తివైనా, రాజులు మహారాజుల చేత సేవింపబడుతున్నా గురువు పాదలపై నీ మనస్సు లగ్నం కాకపోతే ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం?

6) యశో మే గతం దిక్షు దానప్రతాపాత్!

జగద్వస్తు సర్వం కరే సత్ప్రసాదాత్!

మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే!

తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిం॥

నీ ఖ్యాతి నలుదెశలా వ్యాపించి ప్రపంచమంతా నీ దయాగుణాన్ని ప్రశంచించినా గురువు పాదలపై నీ మనస్సు లగ్నం కాకపోతే ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం?

7) న భోగే న యోగే న వా వాజిరాజౌ! 

న కాన్తాసుఖే నైవ విత్తేషు చిత్తం!

మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే!

తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిం॥

భోగము, యోగము, ఇష్టము, అగ్నికార్యము, విషయ సుఖము, విత్తములపై నీ మనస్సు విరక్తి పొందినా, గురువు పాదలపై నీ మనస్సు లగ్నం కాకపోతే ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం?

8) అరణ్యే న వా స్వస్య గేహే న కార్యే! 

న దేహే మనో వర్తతే మే త్వనర్ఘ్యే!

మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే!

తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిం॥

నీ మనస్సు అరణ్యమున ఉన్నా, ఇంట్లో ఉన్న, సమాన్య విషయములపై తిరుగుతూ ఉన్నా గురువు పాదలపై నీ మనస్సు లగ్నం కాకపోతే ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం?

9) అనర్ఘ్యాణి రత్నాది ముక్తాని సమ్యక్! 

సమాలింగితా కామినీ యామినీషు!

మనశ్చేన్న లగ్నం గురోరంఘ్రిపద్మే!

తతః కిం తతః కిం తతః కిం తతః కిం॥

వెలకట్టలేని మణులు, రత్నాలు, వజ్రవైఢూర్యాలు సదా నిన్ను అనిగమించే అంటిపెట్టుకునే భార్య ఉన్నా గురువు పాదలపై నీ మనస్సు లగ్నం కాకపోతే ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం? ఏమి ప్రయోజనం?

10) గురోరష్టకం యః పఠేత్పుణ్యదేహీ!

యతిర్భూపతిర్బ్రహ్మచారీ చ గేహీ !

లభేత్ వాంఛితార్థ పదం బ్రహ్మసంజ్ఞం!

గురోరుక్తవాక్యే మనో యస్య లగ్నం ॥

ఫలశ్రుతి:-

*ఎవరైతే ఈ గుర్వాష్టకాన్ని చెదువుతారో, నేర్చుకుంటారో, మననం చేస్తారో, గురువు చెప్పిన విషయాలను నిత్యం స్మరిస్తూ గురు పాదపద్మములపై మనస్సు లగ్నం చేస్తారో, అటువంటివారు యోగి అయినా, సన్యాసి

అయినా, రాజు అయినా, బ్రహ్మచారి అయినా, గృహస్తు అయినా తనికి శాశ్వత పరతత్వమగు పరబ్రహ్మం సిద్ధిస్తుంది.*

సదాశివ సమారంభాం, శంకరాచార్య మధ్యమాం!

అస్మదాచార్య పర్యంతం, వందే గురు పరంపరాం!!

***

[: దేవర్షి కృతమ్  శ్రీ గజానన స్తోత్రం

1)విదేహరూపం భవబన్ధహారం సదా స్వనిష్ఠం స్వసుఖ ప్రదమ్ తమ్ ।

అమేయసాంఖ్యేన చ లక్ష్మీశం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

2)మునీన్ద్రవన్ద్యం విధిబోధహీనం సుబుద్ధిదం బుద్ధిధరం ప్రశాన్తమ్ ।

వికారహీనం సకలాంమకం వై గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥ 

3)అమేయ రూపం హృది సంస్థితం తం బ్రహ్మాఽహమేకం భ్రమనాశకారమ్ ।

అనాది-మధ్యాన్తమపారరూపం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

4)జగత్ప్రమాణం జగదీశమేవమగమ్యమాద్యం జగదాదిహీనమ్ ।

అనాత్మనాం మోహప్రదం పురాణం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥ 

5)న పృథ్విరూపం న జలప్రకాశనం న తేజసంస్థం న సమీరసంస్థమ్ ।

న ఖే గతం పంచవిభూతిహీనం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥ 

6)న విశ్వగం తైజసగం న ప్రాజ్ఞం సమష్టి-వ్యష్టిస్థ-మనన్తగం తమ్ ।

గుణైర్విహీనం పరమార్థభూతం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥ 

7)గణేశగం నైవ చ బిన్దుసంస్థం న దేహినం బోధమయం న ఢుణ్ఢీ ।

సుయోగహీనం ప్రవదన్తి తత్స్థం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥ 

8)అనాగతం గ్రైవగతం గణేశం కథం తదాకార మయం వదామః ।

తథాపి సర్వం ప్రతిదేహసంస్థం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

9)యది త్వయా నాథ! ఘృతం న కించిత్తదా కథం సర్వమిదం భజామి ।

అతో మహాత్మానమచిన్త్యమేవం గజానన భక్తియుతం భజామః ॥

10)సుసిద్ధిదం భక్తజనస్య దేవం సకామికానామిహ సౌఖ్యదం తమ్ ।

అకామికానాం భవబన్ధహారం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥ 

11)సురేన్ద్రసేవ్యం హ్యసురైః సుసేవ్యం సమానభావేన విరాజయన్తమ్ ।

అనన్తబాహు మూషకధ్వజం తం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

12)సదా సుఖానన్ద మయం జలే చ సముద్రజే ఇక్షురసే నివాసమ్ ।

ద్వన్ద్వస్య యానేన చ నాశరూపే గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

13)చతుఃపదార్థా వివిధప్రకాశస్తదేవ హస్తం సుచతుర్భుజం తమ్ ।

అనాథనాథం చ మహోదరం వై గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

14)మహాఖుమారూఢమకాలకాలం విదేహయోగేన చ లభ్యమానమ్ ।

అమాయినం మాయికమోహదం తం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

15)రవి స్వరూపం రవిభాసహీనం హరిస్వరూపం హరిబోధహీనమ్ ।

శివ స్వరూపం శివభాసనాశం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

16)మహేశ్వరీస్థం చ సుశక్తిహీనం ప్రభుం పరేశం పరవన్ద్యమేవమ్ ।

అచాలకం చాలకబీజరూపం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

17)శివాది-దేవైశ్చ ఖగైశ్చ వన్ద్యం నరైర్లతా-వృక్ష-పశుప్రముఖ్యైః ।

చరాఽచరైర్లోక-విహీనమేవం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

18)మనోవచోహీనతయా సుసంస్థం నివృత్తిమాత్రం హ్యజమవ్యయం తమ్ ।

తథాఽపి దేవం పురసంస్థితం తం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥ 

19)వయం సుధన్యా గణపస్తవేన తథైవ మర్త్యార్చనతస్తథైవ ।

గణేశరూపాశ్చ కృతాస్త్వయా తం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

20)గజాఖ్య బీజం ప్రవదన్తి వేదాస్తదేవ చిహ్నేన చ యోగినస్త్వామ్ ।

గచ్ఛన్తి తేనైవ గజాననం తం గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

21)పురాణవేదాః శివవిష్ణుకాద్యామరాః శుకాద్యా గణపస్తవే వై ।

వికుణ్ఠితాః కిం చ వయం స్తవామో గజాననం భక్తియుతం భజామః ॥

****